Το Άστρο της Βηθλεέμ...επιστημονική και θεολογική ερμηνεία

Το Άστρο της Βηθλεέμ αποτελεί μέχρι  σήμερα όχι μόνο ένα από τα χαρακτηριστικά σύμβολα των Χριστουγέννων, αλλά κι ένα από τα μεγαλύτερα μυστήρια που έχει απασχολήσει  την επιστήμη εδώ και 3 αιώνες περίπου.

Το Άστρο της Βηθλεέμ στην Καινή Διαθήκη και στην επιστήμη

Στην Ιερουσαλήμ στο τέλος του 1ου αιώνα π.Χ. με αρχές του 1ου αιώνα μ.Χ.  βασίλευε ο Ηρώδης ο Μέγας. Όμως τη βασιλεία του ήρθε να ταράξει ένα ασυνήθιστο γεγονός, όπως περιγράφει ο Ευαγγελιστής Ματθαίος: Μια μέρα, τρεις ανατολίτες αστρονόμοι, εμφανίστηκαν  στην πόλη ζητώντας πληροφορίες, όπως υποστήριζαν, για το νέο βασιλιά που είχε γεννηθεί. Ο Ηρώδης ταραγμένος,  τους κάλεσε σε ακρόαση και έμαθε απ΄αυτούς για το μεγάλο ταξίδι που είχαν ξεκινήσει πριν περίπου δύο χρόνια. Στην ακρόασή τους είπαν ότι είχε εμφανιστεί στον ουρανό ένα αστέρι με ασυνήθιστη λάμψη, το οποίο ερμήνευσαν σαν ένδειξη της χαρμόσυνης είδησης της γέννησης κάποιου πανίσχυρου ηγεμόνα. Είχαν ξεκινήσει από τις πατρίδες τους για να τον προσκυνήσουν, και ακολουθούσαν το αστέρι που έλαμπε μπροστά τους συνεχώς, δείχνοντάς τους το δρόμο προς το νεογέννητο βασιλιά. Μόνο που όταν έφτασαν στην Ιερουσαλήμ το αστέρι χάθηκε  από τα μάτια τους. Η συνέχεια είναι γνωστή… Αφού οι μάγοι  έφυγαν από την Ιερουσαλήμ, το άστρο επανεμφανίστηκε, οδηγώντας τους στη Βηθλεέμ, στο σπίτι όπου έμεναν ο Ιωσήφ, η Μαρία και ο Κύριος Ιησούς Χριστός που ήταν δύο ετών, προσφέροντάς του τα δώρα τους, και τον προσκύνησαν.

Αλλά τι ήταν πραγματικά το αστέρι που έβλεπαν οι Μάγοι; Ήταν θεϊκό σημάδι; Ήταν κάτι συμπτωματικό; Ποια είναι η θέση της επιστήμης;  Οι πληροφορίες  για το συγκεκριμένο άστρο τις αντλούμε μόνο από το Κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο.  Πολλοί επιστήμονες στη διάρκεια της ιστορίας επιχείρησαν να δώσουν μια πιο ξεκάθαρη εικόνα σχετικά μ’ αυτό. Η πρώτη θεωρία που αναπτύχθηκε, ήταν πως  το άστρο που ακολούθησαν οι τρεις Μάγοι ήταν ένας μετεωρίτης. Αυτό φαίνεται μάλλον απίθανο, καθώς οι μετεωρίτες είναι πολύ  συνηθισμένοι και δεν θα μπορούσαν να προκαλέσουν αναστάτωση σε μορφωμένους αστρονόμους της εποχής εκείνης που γεννήθηκε ο Χριστός. Η επόμενη πιθανότητα που εξετάστηκε, και υποστηρίχθηκε από τον Ωριγένη, ήταν να επρόκειτο για κάποιο κομήτη. Ένα κομήτη όμως τον παρατηρούν όλοι, ενώ το άστρο της Βηθλεέμ το έβλεπαν μόνο οι τρεις σοφοί. Πρέπει να λάβουμε υπόψη ότι οι λαοί της αρχαιότητας  έβλεπαν τους κομήτες με αρνητική διάθεση, ως προάγγελους καταστροφών, και σίγουρα όχι όπως αντιμετώπιζαν οι Μάγοι το αστέρι.

Ούτε ως υπερκαινοφανής αστέρας (σουπερνόβα) μπορεί να θεωρηθεί το αστέρι της Βηθλεέμ, καθώς τέτοιοι αστέρες είναι ορατοί από όλους. Ούτε κάποιος πλανήτης μπορούσε να είναι ˙ οι αστρονόμοι ήξεραν να ξεχωρίζουν πότε ένας απλός πλανήτης έλαμπε περισσότερο από το συνηθισμένο.

Τότε τι ήταν το άστρο που οδήγησε τους Μάγους στο νεογέννητο Σωτήρα;

Ο Γιόχαν Κέπλερ το 1614 εξέδωσε τη θεωρία του σχετικά με το άστρο των Χριστουγέννων: «Το άστρο αυτό (της Βηθλεέμ) δεν ήταν οι συνήθεις κομήτες ή ένα άστρο, αλλά με έναν ιδιαίτερα θαυμαστό τρόπο κινούνταν στο κατώτερο στρώμα της ατμόσφαιρας… για να οδηγήσει τους Μάγους από τη Χαλδαία στη Βηθλεέμ». Σύμφωνα με τους υπολογισμούς του Κέπλερ, που έθετε τη Γέννηση του Χριστού στο έτος 6 π.Χ., οι πλανήτες Δίας και Κρόνος στη διάρκεια του 7 π.Χ. έλαβαν μέρος σε μια τριπλή ή μεγάλη συζυγία. Προσπέρασαν δηλαδή ο ένας τον άλλο στις 27 Μαΐου, στις 5 Οκτωβρίου και την 1η Δεκεμβρίου. Κάτι που κανονικά συμβαίνει μια φορά κάθε 20 χρόνια, μ’ έναν (παράξενο για τους Μάγους) τρόπο είχε συμβεί τρεις φορές σε λιγότερο από ένα χρόνο.

Τέτοιες σύνοδοι όμως συμβαίνουν συχνά άρα μάλλον ούτε ως σύνοδος πλανητών μπορεί να θεωρηθεί η μακρόχρονη λάμψη που έφερε το μήνυμα της Γέννησης.

Στην πορεία των χρόνων διατυπώθηκαν και άλλες θεωρίες για την «ταυτότητα» του Άστρου. Το 1911, ο Γερμανός Alfred Jeremias υποστήριξε πως το Άστρο της Βηθλεέμ ήταν το λαμπρότερο άστρο του αστερισμού του Λέοντος, ο Βασιλίσκος, ενώ το 1913 ο A. Stenzel υποστήριξε πως «οδηγός» των Μάγων ήταν ο κομήτης του Χάλεϊ.

Μία ακόμη θεωρία, του Έλληνα αστρονόμου Κωνσταντίνου Χασάπη υποστηρίζει πως το Άστρο της Βηθλεέμ ήταν ο πλανήτης Κρόνος τον οποίο αποκαλεί «ηγετικό πλανήτη της μεγάλης συγκεντρώσεως του 6 π.Χ.», ενώ ο αείμνηστος Κ. Χασάπης ορίζει τη γέννηση του Χριστού στις 6 Δεκεμβρίου του 5 π.Χ. και το προσκύνημα των Μάγων στις 19 του ίδιου μήνα.

Αυτή η ημερομηνία γέννησης του Χριστού φαίνεται αρκετά δύσκολο να είναι και η σωστή, καθώς ο Ευαγγελιστής Λουκάς αναφέρει ότι ο Ιησούς γεννήθηκε την εποχή που οι βοσκοί «φυλλάσουν φυλακάς νυκτός επί την ποίμνην αυτών». Αυτή η εποχή είναι απίθανο να είναι οι τελευταίες μέρες του Δεκεμβρίου καθώς τότε η Βηθλεέμ είναι βυθισμένη στην παγωνιά και τη βροχή. Πιθανότερη εποχή να συνέβη η γέννηση του Χριστού είναι αρχές Μαρτίου, όταν τα νεογέννητα αρνάκια χρειάζονται τη βοήθεια των βοσκών, εξάλλου τότε πραγματοποιήθηκε και η απογραφή του Οκταβιανού Αυγούστου, λόγος που έκανε τον Ιωσήφ και την Παναγία να μετακινηθούν στην Βηθλεέμ, τόπο καταγωγής του προστάτη Ιωσήφ,  ερμηνεύοντας κατά γράμμα αυτά που αναφέρει το κατά Λουκάν Ευαγγέλιο.

Πολλοί μάλιστα ερευνητές των Γραφών, υποστηρίζουν ότι το Άστρο της Βηθλεέμ δεν είναι κάποιο συγκεκριμένο αστρονομικό σώμα ή φαινόμενο, αλλά πρόκειται απλά και μόνο για ένα συμβολικό άστρο των προφητειών της Π. Διαθήκης για τον προσδοκώμενο Μεσσία. Δεν πρέπει να μας διαφεύγει επίσης και το γεγονός ότι η εμφάνιση κάποιου άστρου ή άλλου αξιοσημείωτου ουράνιου φαινόμενου κατά τη Γέννηση σπουδαίων ανδρών της ιστορίας είναι αρκετά διαδεδομένη στα αρχαία κείμενα.

Το Άστρο έδειξε ένα μικρό συγκεκριμένο τόπο όπου γεννήθηκε ο Ιησούς. Ένα αστρικό αντικείμενο όμως λόγω της μακρινής απόστασης στην οποία βρίσκεται δεν μπορεί να υποδείξει κάποιο συγκεκριμένο τόπο στην επιφάνεια της γης παρά μόνο κατεύθυνση ,προσανατολισμό. Προκειμένου να υποδειχθεί ένα ορισμένο γήινο σημείο θα πρέπει το αντικείμενο να δημιουργηθεί στα κατώτατα στρώματα της γήινης ατμόσφαιρας γεγονός όμως αδύνατο για ένα αστρικό σώμα.

Όπως φαίνεται είναι μάλλον δύσκολο να καταλήξουμε σε ένα ασφαλές συμπέρασμα σχετικά με το υπερφυσικό γεγονός της εμφάνισης του εκπληκτικού αυτού άστρου είκοσι αιώνες πριν. Αφήνουμε όμως τον επίλογο στον διευθυντή του Ευγενίδειου Πλανηταρίου  Διονύσιο Σιμόπουλο: «…δυστυχώς μέχρι τώρα καμιά από τις εισηγήσεις που έχουν προταθεί δεν μπορεί να ικανοποιήσει πλήρως. Γιατί είναι μάλλον δύσκολο να αποδείξουμε όλα τα επί μέρους στοιχεία που απαιτεί μια πλήρης και τεκμηριωμένη απόδειξη.

Το Άστρο της Βηθλεέμ κατά την Αγία Γραφή και η ουσία αυτού

Σύμφωνα λοιπόν με όλα τα στοιχεία που αντλούμε από το ιερό κείμενο της Αγίας Γραφής και συγκρίνοντας τα προσεκτικά με τις ιδιότητες των αστρικών ή και μετεωρολογικών αντικειμένων ή φαινομένων το Άστρο δεν θα μπορούσε με κανένα τρόπο να είναι κάποιο αστρικό αντικείμενο όποιο κι αν ήταν αυτό, αλλά ούτε και μετεωρολογικό.

 Μια αξιόλογη ερμηνεία του Άστρου είναι πως ήταν κάτι υπερφυσικό. Ίσως ήταν ένας άγγελος ή κάποια θεϊκή δύναμη με μορφή άστρου (έχουν συμβεί παρόμοια γεγονότα και στην Παλαιά Διαθήκη) . Ίσως και το πιθανότερο να «Σημείον και Τέρας» δηλαδή σημάδι Κυρίου που ξεπερνά την ανθρώπινη λογική. 

Είναι το «Άκτιστον Φώς» δηλαδή η Θεική Ενέργεια, που είναι Άϋλη, όπως ακριβώς με αυτή εμφανίζεται με τη Μεταμόρφωσή Του ο Κύριος στους 3 Μαθητές της Μεσσιανικής Ομολογίας-Πέτρο, Ιάκωβο και Ιωάννη- στο Όρος Θαβώρ.

Σε τελική όμως ανάλυση δεν έχει και μεγάλη σημασία το τι συνέβη στον ουρανό εκείνη τη νύχτα των Χριστουγέννων, γιατί το πολύ πιο σπουδαίο συνέβαινε επάνω στη γη μας. Κάτι υπέροχο συνέβη στη μικρή πόλη της Βηθλεέμ εκείνο το βράδυ, όπως είχε προφητεύσει με ακρίβεια χρόνου και τόπου προφήτης Ησαϊας, και το γεγονός ήταν πολύ πιο σπουδαίο απ’ οτιδήποτε γινόταν στον ουρανό. Γιατί όταν ο Ήλιος ανέτειλε το άλλο πρωινό, την πρώτη εκείνη μέρα των Χριστουγέννων, ανέτειλε πάνω από έναν κόσμο που ποτέ πια δεν θα μπορούσε να είναι ο ίδιος. Γεννήθηκε ο Ιησούς Χριστός. Ο Ένσαρκος Θεός επί Γής. Η Δεύτερη Υπόσταση του Τριαδικού Θεού. Ο Ιησούς ως ΘΕΑΝΘΡΩΠΟΣ με τις δύο Φύσεις Του ενωμένες. Έρχεται ως Θεός , γεννιέται ως Τέλειος Άνθρωπος για να αποκαταστήσει τη σχέση Δημιουργού-ανθρώπου που χάθηκε εξαιτίας του ανθρώπινου εγωισμού (προπατορικό αμάρτημα) και να μας δώσει εκ νέου την δυνατότητα της Αθανασίας.

Σήμερα η Γέννηση του Χριστού αντιμετωπίζεται ως ένα θαύμα. Πολλοί μάλιστα πιστοί θεωρούν και την εμφάνιση του Άστρου της Βηθλεέμ ως ακόμη ένα θαύμα. Αν προτιμάτε να πιστεύετε ότι το Άστρο των Χριστουγέννων ήταν ένα θαύμα, η επιστήμη δεν έχει τη δυνατότητα ούτε να υποστηρίξει, αλλά ούτε και να απορρίψει κάτι τέτοιο. Είναι ασφαλώς έξω από το πεδίο της επιστήμης και απόλυτα μέσα στο πεδίο της πίστης.

Καλές Γιορτές σε όλους με Ευλογία Κυρίου.